Verbod van nevenwerkzaamheden

Enige tijd geleden belde een nieuwe cliënt met de vraag of hij houtkachels mocht verkopen via Marktplaats naast zijn baan als huisschilder. In zijn vrije tijd maakte hij thuis in de schuur houtkachels voor vrienden en bekenden. Dit bleef niet onopgemerkt en mond op mond reclame deed de rest: voor hij het wist toonden ook onbekenden interesse in zijn houtkachels. Zijn werkgever was echter minder blij met zijn uit de hand gelopen hobby en wilde hem de verkoop van houtkachels verbieden, onder verwijzing naar het in de arbeidsovereenkomst overeengekomen verbod van nevenwerkzaamheden. Waar moet u op letten bij het opnemen van een dergelijk beding in de arbeidsovereenkomst?

Een verbod van nevenwerkzaamheden houdt in het algemeen in dat het een werknemer – mits rechtsgeldig overeengekomen – wordt verboden om gedurende zijn dienstverband elders betaalde werkzaamheden te verrichten. Vrijwilligerswerk valt doorgaans niet onder de reikwijdte van het verbod van nevenwerkzaamheden, maar er zijn uitzonderingen: denk aan de professionele sporter of bekende Nederlander waarvan de werkgever exclusiviteit verlangt, vanwege bijvoorbeeld sponsorbelangen of waarbij de werkgever een imago-technisch belang heeft dat haar werknemers niet geassocieerd worden met een bepaalde organisatie en/of werkzaamheden.

Rechtsgeldig overeengekomen en voor welke periode?

Een verbod van nevenwerkzaamheden met uw werknemer dient schriftelijk en – voor de bewijskracht – mét handtekening te worden overeengekomen. Het verdient aanbeveling om een verbod van nevenwerkzaamheden voorafgaand aan het dienstverband in de arbeidsovereenkomst op te nemen, net als bijvoorbeeld andere bezwarende bedingen zoals een non-concurrentie- en/of relatiebeding. Als uw werknemer bij u in dienst wilt treden, dan zal hij immers sowieso de arbeidsovereenkomst en daarmee het totale arbeidsvoorwaardenpakket moeten ondertekenen. Is uw werknemer al enige tijd bij u werkzaam, dan zal hij of zij minder snel geneigd zijn om (alsnog) voor een bezwarend beding te tekenen.

Een verbod van nevenwerkzaamheden heeft betrekking op de periode tijdens de duur van het dienstverband. Als de werknemer zijn of haar baan opzegt, dan zal bij de einddatum van het dienstverband ook het verbod van nevenwerkzaamheden vervallen. Overigens is de werknemer dan niet per definitie vrij om te gaan en staan waar hij of zij wilt. Is er namelijk in de arbeidsovereenkomst ook een rechtsgeldig non-concurrentiebeding en/of relatiebeding overeengekomen, dat betrekking heeft op de periode na afloop van het dienstverband, dan is de (ex)werknemer alsnog beperkt in zijn of haar vrije keuze van arbeid.

Waarom?

Wat kunnen voor u als werkgever redenen zijn om een verbod van nevenwerkzaamheden op te (willen) nemen in de arbeidsovereenkomst? Bij de werkgever van de houtkachel-man, was het vooral de angst dat hij tijdens zijn vrije tijd zo druk zou zijn met zijn houtkachels, dat hij als huisschilder minder productief zou zijn op de werkvloer. In iets mindere mate speelde ook de angst mee voor een ‘bedrijfsongeval’ in de schuur, met het risico op (langdurige) arbeidsongeschiktheid.

Een andere reden voor een werkgever kan zijn dat hij geen imagoschade wenst te lijden. U zal maar een werknemer hebben die buiten werktijd in uw bedrijfsauto met bedrijfsnaam seksspeeltjes aan de man probeert te brengen.

Verder kunt u ook denken aan de werkgever die concurrerende werkzaamheden van het eigen personeel wilt voorkomen. Als huisschilder in loondienst in de eigen tijd houtkachels verkopen, valt nog wel te rijmen. Het wordt echter anders als u eigenaar bent van een haardenspeciaalzaak en uw werknemer zelfgebouwde houtkachels gaat verkopen. Dit klemt helemaal als hij of zij dit doet met de bij u opgedane ervaring en verkregen knowhow.

Ten slotte willen sommige werkgevers ook verwarring voorkomen. Als uw huisschilder zich ’s avonds thuis op zolder ontpopt tot een ware kunstschilder, dan is het verschil in werkzaamheden ongetwijfeld te zien. De ‘overlap’ zit echter in het feit dat uw werknemer voor beide soorten van werkzaamheden de kwast hanteert.

Wel of geen beding?

Of er nu wel of geen verbod van nevenwerkzaamheden is overeengekomen: het verdient altijd aanbeveling om in onderling overleg te bepalen wat uw werknemer van plan is naast zijn betaalde werkzaamheden bij u en of die activiteit en uw ‘corebusiness’ elkaar op wat voor manier dan ook bijten. Het hangt dus altijd af van het soort en de omvang van de nevenwerkzaamheden en of deze in redelijkheid wel of niet kunnen bestaan naast de werkzaamheden die uw werknemer bij u in loondienst verricht.

Stijn Maas